Konularak mı Koyularak mı? Dilin Gizemli Dönüşümleri
Dil, her an şekillenen bir canlı varlık gibi. Kelimeler, cümleler, deyimler zamanla değişir ve bazen, doğru bildiğimiz bir kullanımı bile yeniden sorgulamamıza yol açar. Bugün ele alacağımız konu da dilin bu gizemli dönüşümlerinden biri: “Konularak mı koyularak mı?” Pek çok kişi, bu iki terimi doğru bir şekilde kullanıp kullanmadığını düşünürken, bazen de hangisinin doğru olduğundan emin olamayabilir. Hadi, gelin bu ikilemi biraz daha derinlemesine inceleyelim, veriler ve gerçek hikayelerle şekillendirelim.
Konularak mı Koyularak mı? İlk Duyduğunuzda Ne Düşünürsünüz?
İlk kez bu iki ifadeyi duyduğunuzda, “konularak” mı, “koyularak” mı denildiğini anlamakta zorlanabilirsiniz. Aslında bu iki kelime, halk arasında sıkça karıştırılan kullanımlardan biri. Kimi insanlar “konularak” dediğinde, bunun doğru olduğunu savunur, diğerleri ise “koyularak” diyor ve daha yaygın kullanıldığını iddia eder. Peki, hangisi doğru?
Konularak: Bir Dilbilgisel Yanılgı mı?
“Konularak” kelimesi, genellikle yanlış kullanılır. Ancak, dilin evrimi ve halk arasında yanlış anlamaların yayılması zamanla bu tür kullanımların benimsenmesine yol açabilir. Türkçede “koymak” fiili, bir şeyi yerleştirmek, bırakmak anlamına gelirken, “konulmak” fiili, bir şeyin belirli bir yere yerleştirilmesi anlamında kullanılır. Her iki fiil de aslında benzer bir anlama sahip olsa da, dilbilgisel olarak “koymak” fiili daha yaygın ve doğru olanıdır.
Örneğin, bir hikayede “Kitap, masaya koyularak özenle yerleştirildi” derken, burada kullanılan “koyularak” doğru kullanımdır. Eğer “konularak” kullanırsak, bu dilbilgisel bir hata olur ve cümle anlamını yitirir.
Koyularak: Günlük Konuşmada En Yaygın Kullanım
Dilin canlı yapısını göz önünde bulundurursak, “koyularak” terimi dildeki evrimi yansıtan yaygın bir kullanımdır. “Koymak” fiilinin halk arasında daha fazla tercih edilmesi ve dilin hızlı değişen doğası, “koyularak” kullanımının da artmasına yol açmıştır. Örneğin, gazetelerde, kitaplarda ya da çeşitli yazılarda genellikle “koyularak” ifadesi daha sık yer bulur. Bu, çoğu zaman dilin halk arasında nasıl şekillendiğinin bir örneğidir. Ancak, yazılı dilde dikkat edilmesi gereken bir nokta var: “Koyularak” yerine “koyarak” daha doğru bir kullanım olabilir.
İnsan Hikayeleri: Dilin Gerçek Hayatta Nasıl Şekillendiğini Gösteren Örnekler
Hikayeler, dilin evrimini en iyi şekilde anlatan araçlardır. Bir arkadaşım, Türkçe derslerinde sürekli olarak “konularak” ifadesini kullanıyordu. Dil bilgisi kurallarına oldukça hâkim olan bu kişi, ilk başta bu kullanımı fark etmeyip tekrar ettiği zamanlarda çevresindeki herkes “koyularak” demesinin daha doğru olduğunu söylüyordu. Ancak, arkadaşım hala “konularak” demekte ısrarcıydı, çünkü bu ifade ona daha doğal geliyordu.
Bir başka örnek, büyük bir yayınevinde çalışan bir editörle ilgili. Yayınevi, bazen dilin doğru kullanımıyla halk arasında bilinen ifadeleri ayırt etmekte zorlanıyordu. Editör, metinlerinde sıklıkla “konularak” yerine “koyularak” kullanımı tercih ediyordu. Bu, yazılı dilde doğru kullanımı savunması açısından çok önemli bir adım oldu. Editörün kararına saygı gösterildi ancak dildeki yanlış kullanımın çoğunlukla halk arasında daha yaygın olduğu görüldü.
Veriyle Desteklenen Bir Bakış Açısı
Türk Dil Kurumu (TDK) verilerine göre, “koymak” fiili Türkçede doğru ve yaygın kullanım olarak kabul edilirken, “konulmak” fiili dildeki yerini daha sınırlı bir biçimde bulmuştur. TDK’nin online veritabanına bakıldığında, “koyularak” ifadesinin günlük dilde daha sık geçtiği görülür. Ancak, resmi yazışmalarda ve akademik metinlerde dilbilgisi kurallarına sadık kalınarak “koyarak” daha doğru bir seçenek olarak öne çıkmaktadır. Bu da, dilin halk arasında ve akademik dünyada nasıl farklılaştığını gösteren bir örnektir.
Sonuç: Hangisi Doğru?
Sonuç olarak, “koyularak” ya da “konularak” kullanımı arasında birçok kişi kararsız kalabilir. Ancak, Türkçe dil bilgisi kurallarına göre “koymak” fiili doğru olan kullanımdır ve günlük dilde de bu kullanım yaygındır. “Konularak” kullanımı, dilin evrimsel sürecinde ortaya çıkan bir yanlış anlamadır. Yine de, dilin halk arasında nasıl şekillendiğine dair gözlemlerimiz, bazen bu gibi dil hatalarının kabul görmesine neden olabiliyor.
Fikirlerinizi Paylaşın!
Peki, siz bu konuda ne düşünüyorsunuz? “Konularak” mı yoksa “koyularak” mı demek daha doğru? Dilin evrimine nasıl bakıyorsunuz? Bu terimler konusunda kendi deneyimlerinizi ve gözlemlerinizi bizimle paylaşın!